RADYOFARMASÖTİKLER
Nükleer Tıp alanında, hastalıkların teşhis ve tedavisinde kullanılan, yapılarında radyoaktif kısım (radyonüklid) içeren farmasötik dozaj şekillerine “Radyofarmasötik” adı verilir. Günümüzde reaktör, jeneratör veya siklotron kaynaklı radyoizotoplar kullanılarak üretilen, kanser dâhil olmak üzere bazı hastalıkların tedavisinde ve birçok hastalığın teşhisinde kullanılan 100’e yakın radyofarmasötik bulunmaktadır.
Tıbbi Cihazlar ile ilgili oynatma listemizi de izleyebilirsiniz:
Radyofarmasötik Hazırlanmasındaki Esas
Görüntülenecek organda lokalize olacak ya da organın fizyolojik fonksiyonuna katılan bir ilaç seçilir.
Görüntüleme işlemi gama kameralar ile yapılır.
Radyonüklidin organizmada dağılımının görüntülenmesi ile anatomik
Bu dağılımın zamana göre değişikliklerinin saptanması ile de fizyolojik bilgiler elde edilir.
Radyofarmasötiklerin Özellikleri
- Kolay bulunabilmeli
- Radyoniklitlerin yarı-ömrü kısa olmalı
- Radyonüklit görüntülemede gama (γ) ışını yayan
radyonüklitler kullanılır.
- Radyonüklitlerin gama ışını enerjisi 100-300 (keV) olmalı
- İncelenecek organdaki lokalizasyon oranı yüksek olmalıdır.
- Radyasyon dozu minimum seviyede olmalıdır.
- Kararlı olmalıdır.
Sintigrafik Tetkik
- Hasta hazırlığı
Muhtelif sintigrafik tetkikler için hasta hazırlığı değişiklikler göstermektedir. Öncelikle görüntüleme yapılacak fizyolojik fonksiyonu ilgilendiren ilaçların ya da maddelerin kullanılmasına ara verilmesi gerekebilir (örnek; tiroid bezi sintigrafisi için tiroid hormon preparatları, iyotlu tuz gibi)
- İlgili radyoaktif maddenin temini
Görüntüleme işlemi için günümüzde genellikle Tc-99m kullanılmaktadır. Bu radyoizomer haftada bir düzenli olarak getirtilmekte, her iş günü sabahı jeneratörden çekilmekte ve bir hastanın ihtiyacına göre radyofarmasi laboratuvarında hazırlanmaktadır.
- İşaretleme
Eldeki radyoaktif madde ile incelenecek organa gidecek molekül birleştirilir.
- Taşıma ve enjeksiyon
Artık radyofarmasötik haline gelen radyoaktif izleyici hastaya enjeksiyon için hazırdır.
- Radyoaktif maddenin güvenle taşınabileceği özel kaplar kullanılmalı, madde kap ve kapaklar tarafından absorbe edilmemeli
- Gamma kamera yardımıyla görüntü kaydı
İlgili bölge, hastaya hiç bir rahatsızlık vermeden görüntülenir (örnek; kalp sintigrafisi).
- Görüntü işlem
Elde edilen ham görüntüler bilgisayarlarda belirli işlemlerden geçirildikten sonra değerlendirme aşamasına gelir.
- Değerlendirme ve rapor
Bilgisayarda işlenmiş görüntüler film veya kağıt baskıya aktarılarak hekim tarafından yorumlanır (örnek; kalp veya beyin sintigrafisi)
Sintigrafi ile ilgili yazımızı okumak için: https://lifeofmedical.com/sintigrafi-nedir/
Radyofarmasötikler ile ilgili detaylı bilgiyi aşağıdaki linkten bulabilirsiniz:
https://www.who.int/medicines/publications/pharmacopoeia/Radgenmono.pdf
