YOĞUN BAKIMDA FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON
Evet Sayın Okuyucum;bu konuyu yoğun bakım staj sürecinde ki gözlemlerim,deneyimlerim ve yapmış olduğum araştırmalarla derleyerek sizlere sunuyorum:)Sizlere faydalı olmak dileğiyle…
Yoğun Bakım, yüksek oranlı özelleşmiş ortam ve çalışanlarıyla ayrışmış bir alandır.
Yoğun Bakım Birimi (YBB) genel ya da özel olarak bölümlenebilir.Temel olarak; tıbbi, cerrahi, travma, yanık, koroner, yenidoğan, nörolojik YBB gibi bölümlere ayrılır.
YBB’nde öncelikli amaç,en üst düzeyde oksijen taşınmasını sağlayarak;tehtitleri en aza indirerek;kısıtlı hareket ve sırtüstü yatışla ilişkili riskleri önleyerek yaşamı sürdürmektir!
Yoğun bakım hastalarında immobilizasyonun(hareketsizlik); derin venlerde tromboz,bası yarası ve solunum yetmezliği gibi olumsuz etkileri vardır.Bir hastanın çeşitli sebeplerle YBB’de kaldığı süreç boyunca immobilizasyon olabildiğince düzenlenmeli ve kötü etkileri minimuma indirgemek için Fizyoterapistler tarafından Rehabilitasyon programı uygulanmalıdır.
Yapılan bir çalışmada Yoğun Bakımda Fizyoterapiistlerin Hemşirelere göre hastayı daha yüksek bir düzeye mobilize edebildiği gösterilmiştir.(1)Tabii ki burda multidisipliner bir çalışma söz konusudur.Bu grupta doktorlar,fizyoterapistler,hemşireler,konuşma terapistleri,psikologlar,diyetisyenler ve hasta bakıcılar yer almaktadır.Randomize yapılan bu çalışmadan çıkarabileceğimiz sonuç aslında Fizyoterapistlerin YBB için önemli mobilizasyon alanları olan Pulmoner,Kardiak,Kas-İskelet ,Dolaşım sistemlerinin Tedavi ve Rehabilitasyonlarının eğitimini almış olmalarındandır.
Fizyoterapistin YBB’ deki Amaçları:
- Oksijenlenmenin en iyi duruma getirilmesi,
- Akciğer hacimlerinin artırılması,
- Mukosilier temizliğin artırılması,
- Vücutta normal sıvı dağılımının sürdürülmesi ve korunması için gerekli yerçekimi uyarısının sağlanması,
- İmmobilizasyon ve yatak dinlenmesinin etkilerinin azaltılması,
- Bilinç düzeyinin artırılması,
- Kardiovasküler sistemin geliştirilmesi,
- İşlevsel bağımsızlığın artırılması,
- Kendini iyi hissetme duygusunun geliştirilmesi,
- İş kapasitesinin artırılmasıdır.
Bu amaçları sağlamak için de yapılan uygulamalar vardır.Bunlar;
- Uygun yatak seçimi,
- Yatak içi egzersizleri,pasif,aktif-yardımlı,aktifhareketler
- Yatak içinde pozisyon değişiklikleri,
- Sırtüstü yatıştan oturmaya gelme,
- Yatak kenarında oturma,
- Oturmadan ayağa kalkma,
- Yatak kenarında oturmadan ayağa kalkma ve sandalyeye geçme,
- Yürüme
- Pulmoner rehabilitasyon
- Pozisyonlamalar
Yukarda bahsettiklerimiz çok öncelerden beri fizyoterapistler tarafından uygulanırken birde güncel birkaç yaklaşım vardır:
- Bisiklet ergometrisi
- Elektrik stimülasyonları
- Teknolojik yardımlar
- Etkileşimli videolar
Son yapılan araştırmalarda etkinliği kanıtlanmış yöntemlerin başında gelirler.
Yoğun bakımdaki bir bireye egzersizin faydaları:
- Mekanik ventilasyondan ayrılmayı kolaylaştırır.
- Oksijenasyonu artırır.
- Kas kuvveti ve enduransı artırır.
- Fonksiyonu artırır.
Yoğun bakımda tedavi esnasında dikkat edilmesi gereken hastanın yakından izlemi,yaşam destek ekipmanı ve değişik damar yolları ve kateterler mevcut olabilir.
Yoğun bakımda çalışan,her çalışan bu aparat ve cihazlar hakkında bilgi sahibi olmalı ve gerekli durumlarda monitörizasyonu okuyabilmelidir.Ve bunlar özel bir alan olan yoğun bakım gibi özel ilgi alanı gerektiren konular olduğu için bu konulara burda yer vermiyorum.
Fizyoterapi programı aletleri değil hastanın durumu ve hedefleri göz önüne alınarak planlanmalıdır. Fakat göz ardı da edilmemelidir!
Fizyoterapiye başlamadan önce,sırasında ve sonrasında;
- Hemodinamik yanıtlara(KH,SF,Sao2,KB)
- ICP-CPP
- Hiperoksijenasyon
- Sedatize edilme
durumları kontrol edilmelidir.Değerlerdeki anormal değişmeler,hastada ki gözlemsel anormal değişiklikler sonucu tedaviye ara veya hafifletmeyle devam edilmelidir.
SON OLARAK SİZLERLE FİZYOTERAPİSTLERİN AKTİF VEYA HİÇ ÇALIŞMADIĞI YOĞUN BAKIMLARDA GÖRÜLEN PROBLERİ PAYLAŞARAK YOĞUN BAKIMDA FİZİK TEDAVİNİN ÖNEMİNİ VURGULAMAK İSTİYORUM!!!
NOT:HASSAS GÖRÜNTÜLER İÇERİR!
Yoğun Bakımdaki hastaları bu deformitelerden korumak için Fizik Tedavi gereklidir!
