BPAP (Bilevel Positive Airway Pressure)

İki seviyeli pozitif havayolu basıncı üreten cihazlara BPAP denir. Diğer bir adı Bilevel CPAP olarak da bilinir.Uyku apne sendromu nedeniyle CPAP uygulanan ve tedaviye uyum gösteremeyen hastalarda, hasta ventilatör uyumunu arttırmak amacıyla üretilmiştir.

CPAP cihazı;

İçindekiler

– yüksek devirli bir jeneratör
– düşük dirençli bir hortum
– basıncı ayarlamaya yarayan valvlerden oluşan bir çeşit kompresör.

BPAP cihazlarının teknik olarak CPAP cihazlarından farkı; iki ayrı hava yolu basıncı oluşmasına olanak
sağlayan manyetik bir valv taşımasıdır.Bu cihazlar genel olarak non-invaziv (maske ile) kullanım için geliştirilmiştir. BPAP cihazları, kişi nefes alırken ve verirken farklı hava basınçları uygular. Böylece solunum yollarında oluşan basınç farkından faydalanırız. Uyku sırasında havayolu rezistansı ve havayolunun kapanmaya eğilimi inspirasyonda ekspirasyona göre daha fazladır. IPAP (inspirasyon), kullanıcı nefes alırken, EPAP ise nefes verirken (expirasyon) cihazın uyguladığı basınç değeridir. EPAP, IPAP değerinden küçük olmalıdır. Böylece, tedavi amaçlı olarak solunum yollarında basınç farkı oluşturulabilir. Expirasyonda inspirasyona göre daha düşük pozitif basınçtır. Ekspiryum basıncı (EPAP) inspiryum basıncını (IPAP) geçemez. Eğer ki IPAP basıncı EPAP basıncına eşit olursa cihaz CPAP olarak kullanılabilir. Yani tek seviyeli solunum yolu basıncı kullanılabilir.Örneğin, BPAP cihazında IPAP = 10 cmH2O ve EPAP = 10 cmH2O ayarlanırsa bu durum 10 cmH2O basınçta CPAP uygulaması haline gelir.

Akım transduseri sayesinde hastanın inspirasyon ve ekspirasyon eforuna yanıt verir. Akım transduserinden gelen veriler sürekli olarak işlenir ve otomatik ayarlamalar yapılır. Bu düzeltmeler inspirasyon eforlara karşı yüksek duyarlılık sağlar ve sistemdeki kaçakları (maske) hızla düzeltmede yardımcı olur.

BPAP Makinesi ve Havayolu Basıncı Üzerine Etkisi

Maskeyle kullanılan BPAP (Bilevel CPAP) cihazları genellikle, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), akut ve kronik solunum yetmezliği, pnömoni ve astım gibi rahatsızlıkların tedavileri için evlerde ve hastanelerde kullanılır. İnvaziv BPAP cihazları ise çoğunlukla hastanelerde kullanılır. Maskeyle kullanılan BPAP cihazlarında 4-5 tane solunumsal parametre varken, invaziv olanlarda daha fazla parametre mevcuttur. Ayrıca BPAP, sadece cihaz olarak algılanmamalıdır. Hastanelerde veya evlerde kullanılan mekanik ventilatör cihazlarının içinde bulunan bir solunum modunu da ifade eder.

Hekimler BPAP cihazıyla tedavinin yöntemine karar vermesinde önemli birkaç husus vardır. Bunlardan ilki, bazı hastaların yüksek basınca uyum gösterememesidir. Özellikle CPAP cihazıyla 12 cmH2O ve üzeri basınç uygulandığında bazı hastalar rahat şekilde nefes alamamaktadır. İkinci husus ise yüksek basınç sebebiyle nefes verirken de sorun yaşanmasıdır. Buna, ekspirasyon zorluğu adı verilir. Üçüncü önemli husus yukarıda da belirttiğim KOAH gibi tıkayıcı nitelikte olan akciğer hastalıklarıdır. Dördüncü husus da, obezite gibi bir hastalık nedeniyle gelişen hipoventilasyon sendromudur. Bunlara benzer sebeplerle, BPAP tedavisi hekimler tarafından tercih edilebilir.

Non-invaziv BPAP cihazları özellikle KOAH gibi akciğer hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Aynı zamanda oksijen yetersizliği de varsa oksijen konsantratörü kullanmak gerebilir.

BPAP Cihazlarının Çeşitleri

Bilevel S (BPAP S) Cihazı
Bilevel ST (BPAP ST) Cihazı
Bilevel ST (BPAP ST) AVAPS Cihazı

Hekim tarafından, hastanın durumuna göre BPAP çeşidi ve solunumsal parametreler belirlenir. Bu cihazlar, özellikle vücudunda karbondioksit miktarı yüksek olan kişiler içindir. Cihaz hastaya uygulanır ve solunum yollarında oluşturulan basınç farkı sayesinde, biriken karbondioksit vücuttan dışarı atılır, böylece kan hücrelerinde kalmaya devam etmez. Solunum sırasında vücuda alınan oksijen gazı, boşa çıkan kan hücrelerine tutunur ve dokulara iletilir.

BPAP uygulaması, non-invaziv (maske ile) olarak yapıldığında genellikle ora-nazal yani ağız-burun maskeleri kullanılır. Bazı durumlarda nazal (burun) veya total face (tüm yüz) maskeleri kullanıldığını da görürüz. Nazal ve benzeri maske çeşitleri kullanılacaksa, hava kaçağı olmaması için, hastanın ağzını kapalı tutması gerekir. Hangi maske çeşidinin kullanılacağı yapılan testlerden sonra doktor tarafından belirlenir. Piyasada 6 tip maske vardır ve BPAP cihazları bu maske çeşitlerinin hepsiyle kullanıma uygundur. Önemli olan hekimin hangi çeşit maskeyi önereceğidir.

ÖNEMLİ :

Hastanın BPAP tedavisine uyumunu arttırmak için gereken en önemli faktörün maske çeşidi olduğunu unutmamalıyız. Ayrıca maskenin tasarımı, boyutu ve üretilirken kullanılan ham maddesi gibi özellikler de tedavi sürecini olumlu veya olumsuz şekilde etkiler. Bu maske çeşitleri de: