REHABİLİTASYON MÜHENDİSLİĞİ
Rehabilitasyon, engelli bireylerin ihtiyaçlarını karşılamak ve karşılaştıkları engelleri aşmak için teknolojilerin, mühendisliğin, metotların veya bilimsel ilkelerin sistematik olarak uygulanmasını ifade eder. Bu kapsamda engellilerin daha rahat hareket edebilmesi, başkalarına bağımlı olmadan yaşayabilmesi, çevresiyle daha rahat iletişim kurabilmesi, işitme veya görme sıkıntısı varsa bunların azaltılması hedeflenmektedir.rehabilitasyon mühendisleri cihaz, sistem veya yazılım tasarlarlar ve geliştirirler, bunların hastalara uygulanmasında ve testlerinde görev alırlar. Rehabilitasyon
- Yardımcı teknoloji ve hizmetleri
- Rehabilitasyon mühendisliği terimlerini içerir.
Rehabilitasyon Mühendisliği
Mühendislik bilimlerinin engelli bireylerin karşılaştıkları sorunlara teknolojik çözümler tasarlamak, uyarlamak, test etmek, uygulamak ve dağıtmak için sistematik olarak uygulanması anlamına gelir. Rehabilitasyon mühendisliği ile ele alınanlar fonksiyonel alanlar arasındaki hareketlilik, iletişim işitme,görme ve istihdamdan, bağımsız yaşama, eğitim ve topluma entegrasyon ile ilgili faaliyetler yer alabilir.
Rehabilitasyon mühendisliği bilim ve mühendislik uygulamalarının yardımcı teknolojinin ve rehabilitasyon tekniklerinin tasarımının geliştirilmesine uygulanması olarak da tanımlanabilir.
Rehabilitasyon mühendisliği, mühendislik temellerinin yanı sıra inşaat, elektrik, makine ve kimya mühendisliği alanlarında bir dereceye kadar uzmanlık gerektirir. Aynı zamanda da fizyoloji, anatomi, biyomekanik, sinir bilimi gibi alanlarda da uzmanlık bilgisi gerektirir.
Rehabilitasyon Mühendislikleri İçin İstihdam Alanları
- Üniversite veya devlet ortamlarında araştırma,eğitim
- Bir üretici olarak ürün geliştirme
- Rehabilitasyon hizmetlerinin klinik ortamında verilmesi
- Özel danışmanlık hizmetleri
- Engelli bireylere eğitim ve teknik yardım
Rehabilitasyon Mühendisliği İçin Gerekli Terimlerden Bazıları
İşlevsel İnsan Anatomisi :insan anatomisinin temel bir anlayışı ve vücudun mekanik ve kinetik açıdan nasıl işlendiğini açıklar.
İnsan Fizyolojisi: Temel vücut süreçleri,biyoenerji,nörofizyoloji hakkında temel bir anlayışı içerir.
Biyomekanik: Temel kinezyolojik, biyomekanik, fiziksel bozulma analizi ve bu bozulmalar için biyomekanik analizi inceler.
Sinir bilimi: Bozulmamış veya bozulmuş nörolojik fonksiyonların temel bilimidir .Bozulma ve sakatlığa neden olabilecek yaralanma ve hastalık süreçlerini inceler.
Engelliğin Psikolojik Ve Sosyolojik Etkileri: Birey ve toplum üzerindeki etkisini anlama ve değerlendirme. Rehabilitasyonun etkilerini inceleme, bireyin psikolojisine ve toplumsal potansiyeline katkı sağlamak için yapılması gerekenleri belirleme.
REHABİLİTASYON SÜRECİ
Rehabilitasyon mühendisliğinin hizmet sunumu: Rehabilitasyon sürecinin yasal boyutları ve hizmet yönetimine dair talimatları içerir.
Rehabilitasyon mühendisliğinde klinik uygulama: Teknoloji bileşenli bir hizmet sürecidir. Öğrenciler takım çalışması, üretim, tüketim, eğitim faturalandırma gibi süreçleri öğrenir.
Yardımcı teknoloji çeşitli ve karmaşıktır. Tüm rehabilitasyon mühendisleri elektrik ve elektronik devre tasarımı, makine tasarımı malzeme mekaniği ve bilgisayarlar hakkında temel bilgilere sahip olmalıdır. Mühendislik tasarımı pratik rehabilitasyon sürecinin birinci sorumluluğudur.
YARDIMCI TEKNOLOJİ
Yardımcı teknoloji; Rehabilitasyon mühendislerinin geliştirdiği sistem ve cihazlara denir. Bu cihaz ve sistemler basit bir tekerlekli sandalye, koltuk değneğinden ileri teknoloji diz, el, sinir protezlerine kadar çok geniş bir spektrumda yer almaktadır. Ayrıca engelli bireylere cihazın seçiminde,edinilmesinde veya kullanımında doğrudan yardım eden herhangi bir hizmet anlamına da gelmektedir. Bu hizmetler:
1-Engelli bireyin ihtiyaçlarının değerlendirilmesi
2-Satın alma, kiralama veya başka şekilde temini
3-Seçme tasarlama uygulama uyarlama
4-Yardımcı teknoloji cihazları ile diğer tedavileri, müdahaleleri veya hizmetleri koordine etmek ve kullanmak.
5-Engelli bireylere eğitim ve teknik yardım
YARDIMCI TEKNOLOJİ KRİTERLERİ
Uygun Fiyat:
Tüketiciler, cihazın satın alınması, bakımı ve onarımının çok pahalıya mal olacağından endişe ederler. Yaşam fonksiyonlarını yerine getirmek için yardımcı teknolojiye olan bağımlılık ve birçok engelli insanın çok sınırlı gelirlerle yaşaması, ürünün kullanım ömrü boyunca masrafların olacağı gerçeği nedeniyle maddiyat tüketiciler için büyük önem taşımaktadır.
Uyumluluk:
Cihazları entegre etme yeteneği tüketiciler için önemlidir. Tüketiciler, kullandıkları cihazların başka bir cihazla entegrasyon gerektirmesine rağmen bazı cihazların bağımsız olarak satılmasından endişe ederler. Bu nedenle rehabilitasyon mühendislerinin ara yüzler için çeşitli standartların farkında olmaları ve tasarımlarında kullanmaları gerekir.
Tüketici Tamir Edilebilirliği:
Yardımcı teknoloji, mümkün olan her durumda tüketici veya bir asistan kişisel ekipmanlarında basit onarım ve bakım yapabilecek şekilde tasarlanmalıdır. Gelişmiş teknolojiler için tüketici, kişisel ekipmanlarının tamir ve bakımına yardımcı olmak için kendi kendine teşhis sistemi kullanabilmelidir.
Güvenilirlik:
Birçok tüketici bağımsızlıkları ve optimum performansları için yardımcı teknolojilerine güvenir. Alternatif teknolojiler genellikle bir cihaz çalışmadığında mevcut olmadığından, cihazların son derece güvenilir olması gerekir. Cihaz sadece işlevsel değil; aynı zamanda barışçıl ve öngörülebilir şekilde de çalışması gerekir.
Dayanıklılık:
Yardımcı cihazlar uzun süre boyunca çalışır durumda kalmalıdır. Tüketiciler, tüm cihazlarının ömrünü açıkça anlamalıdır. Mühendisler, tüketicilerin yaşam beklentilerini karşılayacak ürünler tasarlamalıdır. Tüketicilerin, cihazlarından maksimum kullanım ömrünü elde etmek için gereken bakım ve bakımın farkında olmaları gerekir.
Montaj Kolaylığı:
Aygıtlar, tüketiciler ve yardımcıları tarafından mümkün olan her yere monte edilebilecekleri şekilde tasarlanmalıdır. Üreticiler, ambalajın yanı sıra cihazın tasarımına da dikkat etmelidir. Kritik bileşenlerin tüketici ve asistan tarafından çıkarılıp değiştirilebilmesi, ilgilenen herkesin yararınadır.
Bakım Kolaylığı:
Tüm yardımcı teknolojilerin çalıştırılabilir ve güvenli bir durumda muhafaza edilmesi çok önemlidir. Cihazlar, kullanıcının bakım yapabileceği ve cihazı temizleyebileceği şekilde tasarlanmalıdır. Açıkçası, bazı cihazların bakımı özel eğitim gerektirir. Ancak, bu gibi durumlarda tüketici bu bakımın ne zaman ve nerede yapılacağının farkında olmalıdır. Cihazlar minimum bakım için tasarlanmalıdır.
Etkililik:
Tüketicinin yaşam durumunu iyileştirmede yardımcı bir cihaz etkili değilse, kullanılmayacaktır. Etkinlik işlevselliği geliştirme açısından değerlendirilmelidir.
Esneklik:
Tüm tüketicilerin ihtiyaçları aynı değildir ve belirli bir tüketicinin ihtiyaçları zamana veya çevreye göre değişebilir. Bu nedenle, her bir kişi için cihazın bir miktar ayarlama yapılması faydalıdır. Cihazın satın alınmasından sonra tüketiciye bazı seçenekler sunmak da önemlidir.
Öğrenilebilirlik:
Yardımcı bir cihaz tasarlarken veya belirlerken, görevlerin cihaz ile kullanıcı arasında nasıl bölüneceğine karar verilmelidir. Rehabilitasyon Mühendisi, asgari eğitim süresiyle maksimum esneklik sağlayacak şekilde cihazı tasarlamalıdır.
Taşınabilirlik:
Yardımcı bir cihazı taşıma veya taşıma kabiliyeti, engelli bir kişi için işlev ve bağımsızlığın restorasyonunda önemli bir rol oynayabilir. Cihazlar, fonksiyonlardan ödün vermeden hafif ve taşınabilir hale getirilmelidir.
Güvenilirlik:
Yardımcı bir cihazın kaybının yıkıcı etkileri olabilir. Yardımcı teknoloji, hırsızlık gibi olayların olasılığını azaltmak için tüketicinin fiziksel kontrolünde tutulacak şekilde tasarlanmalıdır.
Profesyonel Tamir Edilebilirlik:
Tüm yardımcı cihazların sonunda onarılması veya değiştirilmesi gerekir. Bazı tamir ve bakım, tüketici tarafından yapılmalıdır. Yerel tamir tesislerinde daha karmaşık onarımlar yapılmalıdır. Yerel tesisler makul bir sürede ortak onarımlar yapabilmelidir.
Günümüzde Kullanılan Rehabilitasyon Teknolojileri
Yapay el, bilek ve kollar, el, kol ve boyun destek ortezleri, elektriksel uyarı vererek bir uzvun hareketine yardım eden ortezler
Görme Engeli Olan Bireyler İçin Yardımcı Teknolojiler :
Okuma ve yazmayı kolaylaştıran cihazlar (ekranda yazanı büyüten yazılımlar, ekranda yazan metni okuyan yazılımlar, konuşan hesap makinaları, büyüteçler vb.) Bağımsız hareketi kolaylaştıran cihazlar (lazer veya ultrason kullanan değnekler, ultrasonla çalışan el fenerleri, robot rehber köpekler
Ciddi İşitme Engeli Olan Bireylerde Kullanılan Yardımcı Teknolojiler:
Dijital işitme cihazları ,Telefonda kullanılan işitme cihazları , Dudak okuma cihazları ,Konuşmayı yazıya dönüştüren sistemler
