Son 15 yıla kadar adı ‘Doğumsal Kalça Çıkığı‘ olarak bilinirken, yenidoğan vakalarda doğumda kalçanın redükte olup ancak daha sonra femur (uyluk kemiği) başını redükte tutması gereken yapıların yetersizliği nedeniyle bir süre sonra kalçada yarı çıkık veya çıkık geliştiği keşfedilmiştir. Bu sebeple ‘Gelişimsel Kalça Displazisi’ terimi kullanılmaya başlanmıştır.
Gelişimsel Kalça Displazisi Epidemiyolojisi; Gelişimsel Kalça Displazisinin ülkemizdeki insidansı tam olarak bilinmemektedir. Yenidoğan döneminde instabilite ve displazi %1-2 oranında görülmekte, bu kalçaların % 90 ı fizyolojik şartlarda ilk 3 ay içinde normale dönebilmektedir. Kızlarda erkeklere göre 4 kat daha sık görülmekle birlikte sol kalça %60, sağ kalça %20, bilateral %20 oranında etkilenir.
Gelişimsel Kalça Displazisine Zemin Hazırlayan Faktörler:
-Ligament laksitesi
-Kız cinsiyet
-Aile hikayesinde vaka görülmesi
-Kundağın yanlış,sıkı ve anatomik yapıya aykırı kullanımı
-Oligohidramnios (Gebelik Sıvısı Amniyonun Azalması)
-Makat geliş
FİZİK MUAYENE
Tüm yeni doğanların aile hekimleri tarafından GKD açısından değerlendirilmesi gerekir. Öncelikle risk faktörleri taranır ve riskli bebekler belirlenir. Bebeğin bacak hareketlerindeki simetri gözlenir. Her kalça ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Her iki kalçanın normalde fleksiyonda (hafif kıvrılmış pozisyon) ve abduksiyonda (hafif dışa dönük pozisyon) durması gerekir. Bu pozisyona kurbağa pozisyonu denir ve kalçaların fizyolojik gelişimi için gereklidir.Kalçaların bu pozisyonunu bozacak şekilde kundaklama, bebeklerin sıkı sarılması ve hareketlerin kısıtlanması, dizlerin ve kalçaların ekstansiyona getirilmesi, kalça gelişimine zarar verir.
BULGULAR VE TESTLER
Abduksiyon Kısıtlılığı: Kalçalar 90 derece fleksiyona alınıp, her iki kalça abduksiyona getirilir. Buradan edinilen abduksiyon açıları arasındaki farkın 20 dereceden büyük olması tek taraflı abduksiyon kısıtlılığını gösterir.
Bu Gelişimsel Kalça Displazisi tanısı koyabilmek açısından çok önemli bir bulgudur.
Uzunluk Farkı Gözlemlenmesi: Kalçalar fleksiyona alındığında diz seviyeleri arasında görülen fark (Galeazzi Testi), ayaklar yatağa basarken diz seviyeleri arasında görülen fark (Allis Testi) kısa olarak belirlenen tarafta Gelişimsel Kalça Displazisi olduğunun en net kanıtıdır.
Ortolani Testi: Her iki kalça 90 derece fleksiyona ve abduksiyona getirilir. Trokanter major üzerinden, femur başı asetabulumun içine doğru itilir. Femur başının kayma hissiyle birlikte redükte olması testin pozitif olduğunu gösterir. Ortolani testinin pozitif olması kalçanın yarı veya tam çıkık olduğunun kanıtıdır.
Barlow Testi: Her iki kalça fleksiyona ve ardından adduksiyona getirilir. Femurun aksı boyunca bir kuvvet uygulanarak femur başı asetabulum dışına doğru zorlanır. Femur başı ile asetabulum arasındaki ilişkinin parsiyel veya tamamen bozulması testin pozitif olduğunu gösterir. Barlow testinin pozitif olması kalçanın yarı veya tam çıkık olduğunun kanıtıdır.
Yürümekte Olan Çocukta Gözlemlenebilecek Klinik Bulgular;
-Aksama Gözlemlenmesi
-Uzunluk Farkları Test ve Bulguları
-Trandelenburg Belirtisi: Gluteus mediusta (kalçada orta katmanda bulunan kasta) zayıflığa bağlı olarak, patolojik taraf üzerinde ayakta dururken, gövdenin patolojik tarafa doğru eğilim göstermesidir.
GELİŞİMSEL KALÇA DİSPLAZİSİ TEDAVİSİ:
Gelişimsel Kalça Displazisi ne kadar erken dönemde fark edilirse tedavi o kadar kolay ve etkili olur.
Tedavide hedeflenen amaç konsantrik redükte stabil kalça elde etmektir.
TEDAVİ BASAMAKLARI
Kalça redüksiyonu
Redüksiyonun korunması
Asetabuler gelişme geriliğinin takibi ve tedavisi
Gelişimsel Kalça Displazisi tedavisi hastanın yaşına göre farklılık gösterir.
TEDAVİ ARAÇLARI:
Konservatif tedavi- Abduksiyon cihazı- Pavlik Bandajı
Pavlik Bandajı:
Tedavide yenidoğan döneminde redükte edilebilen GKD’ler için Pavlik bandajı, Frejka yastığı ve Rosen ateli gibi abdüksiyon cihazları 3-4 ay kadar kullanılmaktadır (kalçaya 90 dereceden fazla fleksiyon, orta derece abdüksiyon yaptırarak redüksiyonu korurlar). Daha ileri dönemlerde rijit ya da yarı rijit ateller kullanılabilir. Redükte edilemeyen olgular için kapalı redüksiyon denenebilir. On sekiz aydan sonra yakalanan olgular için osteotomi operasyonları gerekmektedir.
Kapalı redüksiyon ve pelvipedal alçı(KR-PPA)
Adduktor tenotomi (adduksiyon yaptıran tendonun bir kısmının çıkarılması)
