Ultrason Cihazı Nedir?
Ultrason insan kulağının işitmeyeceği kadar yüksek frekanslı ses dalgasıdır.
Ultrasonografi (US) ses dalgaları aracılığıyla görüntü elde edilmesini sağlayan bir yöntemdir.
Biyomedikal mühendisliği ile ilgili oynatma listemizi de izleyebilirsiniz:
Bu sistemi kullanan canlılar vardır, örneğin yarasalar, yunus balıkları ve balinalar. Bunlar örnek alınarak geliştirilen ve daha çok askeri amaçlı olarak kullanılan cihazlar sonar ve radarlardır.
Sonar ve radarlarda amaç; gözle görülmeyen nesneleri belirlemek, sınıflandırmak ve izlemektir. Tıbbi tanı koymak maksadıyla geliştirilen ultrasonografide de amaç sonar ve radarla yapılmak istenenin aynısıdır.
İnsan kulağı 20–20.000 Hz aralığındaki titreşimlere tepki gösterir.
Yarasa= 2000-110.000Hz
Köpek=65–45.000Hz
Sonar= 28–200 kHz
Ultrason= 20.000 hertz üzerinde 2 ile 15 MHz frekansa sahip işitilemeyen sestir.
Ultrasonun tarihçesi
İlk kez 1942 yılında Avusturalya’lı Thedore Dussik tıbbı ultrasonu tanımladı.
Anne karnında gelişmekte olan bebeğin incelenmesinde kullanılması 1971 yılına rastladı.
1980’lerden itibaren renkli Doppler USG kullanılıyor.
Günümüzde Hangi Alanlarda Kullanılır?
Kalbin çalışma düzenindeki olası aksaklıkların tespitinde,
Yumuşak dokularda oluşan tümörlerin araştırılmasında,
Kas hastalıklarına yönelik yapılan incelemelerde
Anne rahmindeki bebeğin sağlık taramasında kullanılır.
Hangi Parçalardan Oluşur?
-Transdüser (güç dönüştürücü) prob: Ses dalgalarını gönderir ve alır
– Merkezi işlem üniti: bütün işlemleri yapan ve prob ve kendisi için elektrik sağlayan bilgisayar
– Transdüser puls kontrolü: pulsun süresini, frekansını, şiddetini ayarlar
-Ekran: görüntüyü gösterir
– Klavye ve gösterge: bilgi girişi ve sonuçların gösterilmesi
-Disk depo aleti: görüntü bilgilerini depolar
– Printer-yazıcı
Transdüser Probu
Proplar ultrason ile hasta arasında temas eden(iletimi sağlayan) bir elemandır.
Propların yapılarında piezoelektrik kristaller bulunmaktadır.Elektrik akımı uygulanan piezoelektrik materyal genişleyip kasılarak ultrases üretir.Ve bu ses görüntüye dönüştürülür.
Yüzlerinin boyut ve şekline göre isimlendirilir
Üç temel prob mevcuttur
-Lineer dizilimli
-Kavisli (kıvrık) dizilimli
-Faz dizilimli
Düz lineer dizilimli prob:
-Yüzeyel dokuları görüntülemede kullanılır.
-Kristaller lineer dizilmişlerdir.
-Transdüser kafası düzdür.
-Düz çizgiler halinde ses dalgası üretir.
Kavisli (eğrisel) prob:
-Konveks prob da denir.
-Derin yapıları incelemede kullanılır.
-Kristaller eğrisel tarzda dizilmişlerdir.
-Abdomen ve pelviste kullanılır.
Faz dizilimli problar:
-Kristaller birbirlerine yakındır.
-Ses dalgaları tek bir noktadan çıkar ve fan şeklinde dağılır.
-Konveks prob dan daha küçük ve daha düz bir yüzü vardır.
-Kardiyak ve transfontanel görüntülemede kullanılır.
İnsan Sağlığına Zararlı mıdır?
Ultrasonografide röntgen ışınları ve radyasyon yoktur.Ultrasonografide ses dalgaları kullanıldığından vücuda herhangi bir zararı, yan etkisi yoktur.
Ultrason, anlık sonuçları olan, nispeten ucuz, çok az sağlık riski olan veya hiç olmayan bir görüntüleme yöntemidir.
Ultrason Cihazı Nasıl Çalışır?
⦁ Ultrason makinesi yüksek frekans iletir (1 ila 5 megahertz) bir prob kullanarak vücuda ses titreşir.
⦁ Ses dalgaları vücuda girer ve farklı doku, sıvı veya kemiğe çarpar.
⦁ Ses dalgalarının bazıları proba geri yansıtılır (A), bazıları başka bir sınıra ulaşana kadar ilerler ve sonra yansıtılır. (B)
⦁ Yansıyan dalgalar prob tarafından alınır ve makineye aktarılır.
⦁ Hız = mesafe x süresini kullanarak makine probdan dokuya veya organa olan mesafeyi hesaplar. Makine, yankıların mesafelerini ve yoğunluklarını ekranda görüntüler ve iki boyutlu bir görüntü oluşturur.
Ultrason Cihazı Nasıl Kullanılır?
⦁ Hasta muayene edilecek alanın etrafındaki kıyafetleri çıkarmalıdır.
⦁ Bölgeye bir jel uygulanır – bu, sinyali etkileyecek herhangi bir havayı giderir.
⦁ Prob veya dönüştürücü cilde yerleştirilir.
⦁ Bilgisayar monitörü saklanabilen veya basılabilen görüntüyü gösterir.
USG Modları
–A Mode: Göz’ün değerlendirilmesinde
–M Mode: Hareketi değerlendirmek için, kardiyoloji
–B Mode: İki boyutlu görüntü, abdomen, obstetrik, kas iskelet, tiroid
–Doppler USG: Kan akımını değerlendirmede kullanılır. Renk gri skala görüntü üzerinde görülür.
–3D, 4D USG
Doppler Ultrason:
Doppler, Hareketli dokuların hızlarını ve akım yönlerini görüntülemede kullanılır.Kan akım hızalarını ölçer.Renkli doppler ultrasonografi daralma ve tıkanmaların neden olabileceği kan akışı sorunlarını ortaya çıkarabilir
3D ultrason:
3 boyutlu ultrasonografi 2boyutlu ultrasonografıde elde edilen verileri birleştirerek bebeğin görüntüsünün elde edilmesine denir.
4d Ultrason:
Taramada çok sayıda görüntü kaydedilip birleştirilirse bir hareket görülebilir .
3D ultrason bebeğin fotoğrafı 4D ultrason bebeğin videosu diyebiliriz.
Ultrason Araştırmaları
Görüntülemedeki son gelişmeler, doğmamış bebeğin davranışı hakkında yeni keşiflere yol açmıştır. Artık doğmamış bebeğin gözlerini açtığı, ağladığı, esnediği ve hatta çizikleri olduğu bilinmektedir!
Ultrason Tedavileri
Ultrason yumuşak doku yaralanmaları için en iyi ısıl işlem şeklidir. Eklem ve kas burkulmalarını tedavi etmek için kullanılır.
Ultrason tedavisi aşağıdakiler için kullanılır:
⦁ ağrı ve iltihabı hafifletir
⦁ hızlı iyileşme
⦁ kas spazmlarını azaltmak
⦁ hareket aralığını arttırmak
Ultrason yüksek frekanslı ses dalgaları kullanır. Ses dalgaları dokuları yaralanan alanın derinliklerinde titreşir. Bu, dokulara daha fazla kan çeken ısı oluşturur. Dokular daha sonra kanın getirdiği iyileştirici besinlere yanıt verir ve onarım süreci başlar.Odaklı Ultrason Cerrahisi (FUS) olarak bilinen bir süreçle iyi huylu ve kötü huylu tümörlerin ve diğer bozuklukların tedavisi de yapılabilir.
Taş Kırma
Ultrason şok dalgaları kullanarak böbreklerde veya sistemde böbrek taşlarını parçalamak için bir yöntemdir.Litotripsi 1980’lerin başında geliştirilmiştir. Bundan önce ameliyat olağan tedaviydi. Yalnızca ABD’de yılda bir milyondan fazla hastaya tedavi edildiği tahmin edilmektedir.
Doppler ultrasonografi ile ilgili yazımızı okumak için:
