Hastane Enformasyon Sistemleri
İyi ya da kötü birçok sebep için gittiğimiz hastanelerin yoğun ve karmaşık yapısı eminim ki gözümüze en az bir kez takılmıştır.Hemen hemen her oda önündeki uzun muayene kuyrukları;Röntgen,Tomografi,MR odalarına hiç ara vermeden birinin girip birinin çıkması,laboratuar sonucu almaya gelen ve aynı anda tetkik için örnek getirenler…
Şöyle bir durup etrafınıza baktığınızda hastanelerin bu yoğun yapısı başınızı bile döndürebilir.
Peki bu yoğun hiyerarşi hastane yönetimini nasıl etkiliyor? Aynı baş dönmesini hastane yönetiminin de hissetmesi belki de en son isteyeceğimiz şeydir.
Az çok tahmin ediyoruz ki bu yoğunluğun da kendi içinde bir akışı ve bir düzeni var. Günümüz teknolojisinin olanakları bu yoğunluk içerisinde hastaneye hangi gün hangi saatte gideceğimizi,gidince vereceğimiz laboratuar örnekleri;röntgen,mr,tomografi vb. görüntülerimizin bir başka hasta ile karışmadan en doğru sonuçlarla bize ve doktorumuza ulaşmasını sağlar.
Daha anlaşılır bir biçimde hastane enformasyon sistemlerine göz atmaya ne dersiniz.Hastaneye adım attığınızdan itibaren neler oluyor ve sistem nasıl işliyor bir görelim. Öncelikle karşımıza çıkacak sistemlerin adlarına aşina olmalıyız.
- HIS;Hastane Bilgi Sistemi
- CIS;Klinik Bilgi Sistemi
- RIS;Radyoloji Bilgi Sistemi
- PACS;Görüntüleme Arşiv ve İletişim Sistemi
Şimdi hazırız!
+Diyelim ki siz karın ağrısı şikayeti ile hastaneye başvurdunuz.
+HIS(Hastane Bilgi Sistemi) ile kaydınızı yaptılar ve ilgili klinisyene randevu verdiler.
+Randevu tarihi geldiğinde muayene oldunuz ve klinisyen radyoloji bölümüne HIS üzerinden batın filmi ve ultrasonografi tetkiki isteğinde bulundu.
+O sırada tüm bilgileriniz sisteme kaydolur;demografik bilgileriniz,tetkik türü(US, X-Ray vs), tanı konulması gereken sorununuz(karın ağrısı),ilk teşhis, doktorun adı,kimliği,risk faktörleriniz( hamile, diyabetik vs.)
+Radyoloji bölümüne gittiniz ve kaydınızı yaptırdınız.HIS içinde olan bilgileriniz bu sefer network üzerinden RIS(Radyoloji Bilgi Sistemi) ‘e gönderilir ve kayıt yapılır.Ve diğer bilgileriniz eklenir(isim,doğum tarihi,adres,sigorta bilgileri vs.)
+Tetkik planlaması kayıt esnasında yapılır ve eğer durum acilse diğer hastalar kaydırılır.Tüm bilgiler RIS’te paylaşılır.(tetkik türü,tanı konulması gereken sorun,ilk teşhis,riskler,doktor bilgileri…)
+Röntgen bölümüne gittiniz,teknisyen abdomenin filmine çekmekle başlar ve RIS’te tetkike başladığını işaretler.Böylece modalitede hangi hastanın olduğu bilgisi paylaşılır.
+Varsa daha önceki tetkiklerinize ait görüntüler RIS terminalinde web tabanlı iş istasyonundan çekilir.
+ Modalitede:İki adet batın röntgeni çekilir.Görüntüler CR okuyucu ile okutulur,teknisyen kalite kontrolünü yapar.Verileriniz o anda modalitenin (CR cihazı yada FD) worklist‘inde(iş listesi) mevcuttur,dolayısıyla teknisyen,sizinle ilgili demografik bilgileri cihaza yazmakla vakit kaybetmez
Worklist kullanıldığı zaman arşivde size ait tek bir dosya bulunacağı garanti edilecektir.
Yapılan tetkikle ilgili bilgiler RIS‘e kaydedilir(doz, kontrast madde vs)Tetkikinizin tamamlandığı bilgisi RIS‘te işaretlenir.Ücretlendirme vs. için RIS bilgileri HIS‘e gönderir.
+Görüntüler network aracılığıyla aşağıdaki yerlere gönderilir;
-raporlama iş istasyonuna,PACS arşivine,gerekiyorsa klinik yada acil servise.
+Radyoloğun raporlaması için görüntüler iş istasyonunda hazırdır .
+Tetkik en az bir gün öncesinden planlanmış ise PACS arşivi hastanın eski görüntülerini taramış ve iş istasyonuna göndermiştir
+Görevde olan radyolog iş listesini açar ve tetkikinizi seçer
+İş istasyonuna yanında bulunan RIS terminalinde sizinle ilgili bütün veriler mevcuttur
+RIS terminaline bağlı bulunan elektronik diktafon sistemi kullanılarak rapor dikte edilir ve ses dosyaları rapor sekreterinin terminaline gönderilir
+Arşiv,imajları(görüntüleri) aldığını onaylar.Artık imajlar modaliteden silinebilecektir(DICOM).
+Radyolog imajlarınıza bakar ancak herhangi bir bulguya rastlamaz .
+Şikayetiniz devam ettiği için Radyolog klinisyeni telefonla arar
+Ultrason tetkiki yerine CT tetkiki önerir
+Klinisyen kabul eder.
+ Emir RIS üzerinde değiştirilir.
+Batın ve pelvis için CT tetkiki randevulanır.
+CT odasına nakledilirsiniz.
+Teknisyen RIS sisteminden çekmesi gereken tetkikleri görür ve taramaları yapar.
+Görüntüler PACS’e gönderilir.
+Radyolog raporu dikte eder.
+Radyolog size bilgi verir ve sevkiniz yapılır.
Kabul edelim biraz yorucu ve kafa karıştırıcı bir yolculuktu.
Gördüğünüz gibi tüm bu kavram karmaşaları,eskiden olduğu gibi hasta bilgilerinin,görüntülerinin,laboratuvar sonuçlarının karışması;sayfalar,dolaplar,odalar dolusu kayıtların tutulması,uzun ve stresli muayene kuyruklarına çözüm olan günümüz teknolojisinin parçalarıdır.
Yani açıkçası okurken bile yorulduğumuz bu serüven için eskiden çok daha fazla yoruluyor belki de çok yanlış sonuçlar elde ediyorduk.
SONUCA VARIRSAK!
İşte bu yoğun sistemin en büyük yardımcısı;Hastane Bilgi Yönetim Sistemleridir.( HBYS)
HBYS,bilgisayar programları ve etkileşim içinde olduğu hastanelerin yapmış olduğu işlemleri bilgisayar üzerinde gerçekleştiren yazılımlar grubuna verilen genel addır.
HBYS içerisinde laboratuvar,radyoloji gibi tetkik birimlerinde gerçekleştirilen tüm operasyonlardan,ameliyathane,hastane eczanesi,sicil veya insan kaynakları birimlerine varıncaya kadar farklı uzmanlıklar üzerine çalışan birçok yazılımın bir araya gelerek oluşturduğu yazılım grubu demek olduğunu anlamak gerekir.
Hastane bilgi yönetim sistemlerinde gerçekleştirilen Tetkik operasyonlarında cerrahi operasyonlarda izleme dinleme operasyonlarında kullanılan tıbbi cihazlar ile bütünleşik olarak yani tıbbi standart dil formatında da haberleşerek bilgi alış verişinde bulunabilir.
Bir HBYS içinde,Merkezi Hastane Randevu Sistemi(MHRS),Kimlik Paylaşım Sistemi(KPS), elektronik faturalama süreçleri (MEDULA),Laboratuar Bilgi Yönetim Sistemi(LBYS),Görüntü Arşiv ve İletişim Sistemi (PACS) gibi sistemlerle entegrasyonu sağlamalıdır.
BİR HBYS YAZILIMI HANGİ ÖZELLİKLERİ TAŞIMALI?
HBYS yazılımları,hastanelerin özelliklerine göre değişiklik gösterebilirler.Ancak sağlık bakanlığının yazılım üreticilerine koyduğu bir takım temel zorunlu özellikler vardır. Örneğin;HBYS yazılımları,kabul aşamasında,Sağlık Bakanlığında yer alan Ulusal Sağlık Bilgi Sistemi Test Sunucusuna örnek veri gönderebilmeli ve sunucudan cevap mesajı alıp,yazılım içinde işleyebilmeli,Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan Sağlık Kodlama Referans Sunucusunda yer alan sistem ve tablo içeriklerini kullanmalı,Sağlık Kodlama Referans Sunucusunda yer alan sistem ve tablo içeriklerinin güncellemelerini takip etmeli ve en geç 7 gün içerisinde adapte olmalı…
Bu ve bunun gibi bir çok temel özellik HBYS yazılımın taşıması gereken ve yazılım üreticilerini ilgilendiren özelliklerdendir.
Diğer blog yazılarımızı okumak için: https://ortadogutc.com/blog/
KAYNAKÇA
- T.C Uludağ Üni.Sağlık Hizmeyleri MYO,Hastane Bilgi Yönetimi Ders notları,2015
- http://dijitalhastane.saglik.gov.tr/TR,4881/hbys-hastane-bilgi-yonetim-sistemi.html
