glokomda lazer tedavisi slt goz tansiyonu scaled 1

ELEKTRORETİNOGRAM (ERG)

ELEKTRORETİNOGRAM (ERG)
ÖZET

     Gözün karanlık ortamda veya parlak flaş ışığı ile uyarılması  ile retinanın değişik katlarında ortaya çıkan biyoelektrik potansiyaller , kornea üzerine veya çok yakınına yerleştirilen hassas elektrotlar yardımı ile kaydedilir.  Bu biyopotansiyellere elektroretinogram (ERG) adı verilir. Elde edilen dalga şekilleri ve voltaj büyüklükleri ölçülerek hastalığın teşhisi kolaylıkla konulur.

 

elektrofysiologi billede 1 407x427 1

GİRİŞ

Görme problemi yaşayan kişilerde problemi anlamak standart muayene yöntemleri ile pek mümkün olmayabilir. Bu durumlarda ERG etkili bir tetkik yöntemidir.  Nadir görülen retina hastalıklarında, o hastalığın tipik ERG  işaretleri ile hastalığın teşhisi konulabilir. Yaklaşık 30 dakika süren bir işlemdir.

cr26g

ELEKTRORETİNOGRAM İŞARETLERİNİN ÖLÇÜLMESİ

Retina parlak bir flaş ışığı ile uyarıldığında retina içindeki ışığa duyarlı hücreler ani olarak uyarılır ve retinanın dışında detekte edilebilir bir senkronize cevap oluşur. Retinanın iç yüzeyine veya kornea üzerine yerleştirilen bir elektrod ve vücudun herhangi bir yerine (örneğin alın, şakak veya kulak memesi) yerleştirilen referans elektrod yardımıyla algılanabilen bu elektriksel işarete Elektroretinogram (ERG) denir.

1 1

Elektrod olarak çok ince, içi tuzlu su dolu bir kontakt lensin iç yüzeyine tutturulmuş küçük ve düz bir Gümüş-Gümüş Klorür (Ag-AgCİ) levha kullanılır. Referans elektrodu da Ag-AgCl’den yapılmıştır.

ERG jetContactLensElectrode ERGjetineye.JPG.w300h212

     EKG’ de olduğu gibi ERG’de de oldukça kompleks bir biyolojik yapıdan işaret alınmaktadır. Bu işaret, retinanın elektriksel aktivitesini gösterir. Şekilde, 2 s’lik bir flaş ışığına karşılık elde edilen tipik bir ERG eğrisi görülmektedir. ERG işareti a, b, c, d olarak isimlendirilen dört farklı değişim gösterir. Bu tipik dalga şekli, insan dahil birçok omurgalıda benzer şekildedir. Araştırmalar, a dalgasının sadece fotoreseptif tabakadan ortaya çıkağını göstermektedir, b dalgası ise geniş ölçüde bipolar hücre bölgesinden elde edilir, c dalgası da fotoreseptörlerin arkasındaki pigment epitelyum tabakasından kaynaklanmaktadır. Parlak flaş ışığına cevabın ilk kısmı (“Early receptor potential” – ERP), fotopigment moleküllerinde değişiklik meydana getiren ilk ışınlarla ortaya çıkar, ikinci bileşen 1-5 msn sonra ortaya çıkan “Late reseptör potantial” (LBP)’dir. LRP’nin, fotoreseptörlerin sinaptik uçlarına yakın kısımlarında maksimum olduğu bulunmuştur. Normalde ERP ve LRP, a dalgasının üst kısmını meydana getirir. ERP ışık yoğunluğuna göre lineer, LRP ise yaklaşık logaritmik değişim gösterir. İnsan ERG’sinde a ve b dalgalarını çubuk ve koniler meydana getirir. Konilerin oluşturduğu dalga daha hızlıdır. Işık uyarımının sonunda beliren d dalgasını, a ve b bileşenlerinin sönüm cevabı oluşturur.3 1

ERP, ani ışık uyaranları sonucu ortaya çıkar. LRP, fotoreseptörlerin sinaptik uçlarından ve dış pleksform tabaka seviyesindeki diğer hücrelerden yansır, b dalgasının büyük bir kısmı bipolar hücre aktivitesi yardımıyla meydana gelir. Ancak, ganglion hücrelerinin de b dalgası sürecinde aktif oldukları gösterilmiştir. Ganglion hücreleri dışında bütün retina hücreleri, propagasyon yapmayan yapıdaki gradyan potansiyeli ile uygun uyarmalara cevap verirken, retinal ganglion hücresi depolarizasyon sırasında bir aksiyon potansiyeli üretir. Göz, optik eksenin bir kutbunda tabaka halinde, şerit yapılı biyoelektrik bir kaynağı olan küresel iletken bir yapıdır. Gözün kornea kutbunda sınır genellikle hava, geri kalan kısımlarda ise göz yörüngesindeki yağ-kemik yapısıdır. Her iki durumda da göz, göz ab tabakasından dışarı çok az veya hiç akim akmayacak şekilde yüksek dirençli bir malzeme ile çevrelenmiş olur. Bir koatakt lens korneanın dış yüzeyine temas ettirilir, diğer elektrodan, gözden uzakta olduğu için retinal kaynağın yaydığı alanlardan etkilenmediği kabul edilir. Küresel koordinatlarda, göz içindeki herhangi bir noktada φ0 potansiyeli,Poisson bağıntısı yardımıyla hesaplanabilmektedir.

5 1

Burada σ0; göz içi ortamın iletkenliğini, iret ise retinanın akım yoğunluğunu göstermektedir. ERG ölçümlerinde, retinal kaynak belirlenmek istenir. Retinal kaynak oldukça karmaşıktır. Yapının tabakalı olması zorluklara yol açar. En önemli problemlerden biri, fotoreseptörlerin dağılımından dolayı retinanın uniform olmamasıdır. Foveada ise bipolar veya ganglion hücre tabakası yoktur. Retina için basit bir model olarak, klinik ERG ile kaydedilmiş potansiyelleri kullanarak, retinal tabakaların ayrık parçalara bölündüğü ve her birim hacim için bir dipol kaynağının, her parçanın merkezine yerleştirildiği iki tabakalı retinal mozaik model geliştirilmiştir. Bu modelde sabit bir ışık geldiğinde, dipollerin şiddetleri artar ve dipol kaynağı zamanla değişir. Dipol şiddeti, aynı zamanda ışık yoğunluğuna da bağlıdır. Model parametrelerinin  elektrofizyolojik bilgiler yardımıyla belirlenmesinden sonra, gözün tamamını teşkil eden küresel hacim içindeki dipol kaynaklarının süperpozisyonu ile potansiyel alan belirlenebilir. Retinanın belli bir bölgesinden ERG’yi kaydetmek mümkündür. Bu cevap genellikle, karanlığa adapte olmuş bir gözü parlak bir flaş ışığı ile uyararak alınır. 1956’da Brindley, bir kurbağada, birkaç retina bölgesi tarafından üretilen ERG’lerin toplamının, bütün bu bölgeler ani olarak uyarıldığında üretilecek tek bir ERG’ye eşit olduğunu göstermiştir, insan ERG’sinin geometriksel özellikleri de Brindley Westheimer ve Aiba tarafından yapılan incelemelerle ortaya çıkarılmıştır. ERG cevaplarının lineer süperpozisyonun, insan gözü için de geçerli olduğu kanıtlanmıştır.

ERG kaydı, genellikle alt kesim frekansı 0.2-0.8 Hz olan kuvvetlendiricilerle yapılır, c Dalgasının uzun süreli olması dolayısıyla, ERG’nin bu üçüncü önemli bileşeninin kaydı için de kuvvetlendirme yapılır. ERG mikrovolt seviyesinde olduğundan 1000 kazançlı bir kuvvetlendirici gerekir.

EM3000 Tomey 11

RETİNAL HASTALIKLAR
Retinitis pigmentoza (RP)

Retinitis pigmentoza, hastalarının büyük kısmında bizzat fotoreseptörlerdeki birçok genin mutasyonun sebep olduğu kalıtsal bir fotoreseptör distrofisidir. Hastalığın klasik tipinde primer olarak rod hücrelerinde başlayan fonksiyon kaybı ve dejenerasyonu, kon ve RPE hücrelerindeki kayıp izler. Görülme sıklığı farklı çalışmalarda 1/3000-4000 olarak bildirilen hastalığın dünyada 1,5-2 milyon, 1-4 ülkemizde 15-20 bin kişiyi etkilediği tahmin edilmektedir.

RP hastaları için başlangıç yaşı erken çocukluktan erişkin olarak daha ileri yaşlara
kadar değişir. RP gece körlüğü, görme alanında ilerleyen daralma, soluk optik diskler, dar retina damar, retinadaki pigment değişiklikleri tünel içinden görüş, düşük elektroretinogram (ERG) ile karakterizedir. Retinitis pigmentosa (RP) retinada pigment oluşumu ve ilerleyen görme kaybıyla sonuçlanan birçok sendrom ile birlikte bulunabilen ve ilerleyici görme kaybıyla seyreden kalıtsal bir hastalık olduğundan erken tanısı önemlidir.

Leber congenital amaurosis (LCA)

Leber’in konjenital amarozu (LCA) dünya çapında 35,000’de 1 yaygınlık gösteren otozomal
resesif retina distrofisidir .  LCA, 17 gendeki mutasyon ile ilişkilidir. Araştırmalar tarafından bağlantı analizi yöntemleri de dahil olmak üzere, aday genler keşfedilmiştir . LC şiddetli görme bozukluğu yaşamın ilk yılında ortaya çıkar. LCA konjenital nistagmus, pupiller tepkisinde azalma ile karakterizedir. Ancak başlangıçta fundus görüntüsü normal olabilir, daha sonra pigment değişiklikleri retinada hastalık sürecinde meydana gelmektedir. ERG her zaman ciddi
azalır. RP ve yukarıda açıklanan LCA fenotipleri arasındaki farklılıklara rağmen, önemli bir
örtüşme de vardır. ”Erken başlangıçlı şiddetli rod-koni distrofi” veya ”erken başlangıçlı retina dejenerasyonu” içeren sayısız ara fenotipleri vardır. Net bir klinik tanı her zaman kolay belirlenememektedir ve kararlaştırılan tanı kriterleri sık sık göz hekimleri arasında
tartışılmalıdır.

erg 667x381 1

KAYNAKÇA
  1. YAZGAN Ertuğrul – KORÜREK, Mehmet, Tıp Elektroniği, İstanbul 1996.
  2. https://prezi.com/plgzxefbvo3k/elektroretinogram/
  3. http://www.wonderbaby.org/articles/whats-erg
  4. https://www.journalagent.com/vtd/pdfs/VTD_20_2_116_124.pdf

Yorum bırakın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir